Terugblik op 2023 met onze CEO

Hoe kijk je terug op 2023?  

Al met al was 2023 een moeilijk jaar voor veel mensen in de hele wereld. We waren opnieuw getuige van de afschuwelijke impact van oorlog: het conflict in Oekraïne hield aan en in het Midden-Oosten laaiden vijandelijkheden op. Belangrijk is vooral dat we ons bewust zijn van de diepgaande menselijke impact van die conflicten.

In al onze markten zorgde de hoge inflatie voor minder koopkracht bij het bedrijfsleven en de consument. Het consumentenvertrouwen en -bestedingen waren daardoor laag. Nederland ziet zich nog altijd geconfronteerd met tekorten op de arbeidsmarkt, met hevigere concurrentie om werknemers tot gevolg. Beide factoren waren van invloed op ons bedrijf. Ondanks dat we keihard hebben gewerkt, was het daardoor financieel een teleurstellend jaar.

Wat betekende die woelige wereld voor PostNL in 2023?

  Bij Pakketten was de volumegroei feitelijk vlak. Er was sprake van een verschuiving richting meer internationale pakketten, wat een negatief effect had op de gemiddelde opbrengst per pakket. Om daarop af te stemmen, hebben we de sorteeractiviteiten in delen van ons netwerk geconsolideerd en de bezorgroutes geoptimaliseerd, met als doel de kosten te verlagen en de lagere volumes efficiënter te verwerken. We hebben verder de plannen voor een vermindering van het aantal FTE’s op ons hoofdkantoor en bij Pakketten afgerond. Ook daarmee konden we de kosten verlagen.

Ondertussen gingen bij Mail in Nederland de lonen omhoog en hadden we steeds meer last van het personeelstekort op de arbeidsmarkten en het hoge ziekteverzuim. Dat werkte ook door in het kwaliteitsniveau. En dat alles tegen de achtergrond van een dalende postmarkt en een verdergaande verschuiving van bezorging de volgende dag naar de lagere opbrengsten van niet-24-uurspost. Het aantal verzonden brieven is in 2023 met 8 procent gedaald. En dat is inclusief het positieve effect van de verkiezingspost. Tegelijkertijd zijn onze bedrijfskosten door de inflatiedruk gestegen.

Natuurlijk zijn we in 2023 doorgegaan met de transformatie van onze postactiviteiten. We hebben belangrijke kostenbesparingsplannen doorgevoerd en zijn gestart met andere manieren van werken. De overhead is met in totaal € 39 miljoen verlaagd. We gaan ook in 2024 op de ingeslagen weg verder.

Hoe houd je koers in deze onzekere tijden?

We zijn gericht op onze langetermijnstrategie, namelijk door een onderscheidende klant- en consumentervaring de toonaangevende aanbieder zijn in e-commerce en postdiensten in, naar en vanuit de Benelux. In een onstuimige omgeving moet je juist koers houden en een mix van acties voor de korte en lange termijn richting je doel ontplooien.

We hebben ons pakkettennetwerk in 2023 flexibeler gemaakt. Hierdoor kunnen we beter inspelen op volumeschommelingen. We willen het succes van onze zakelijke klanten (webshops) versnellen en hanteren een speciale strategie voor kleine en middelgrote bedrijven. Een strategie die het makkelijker voor ze maakt om onze diensten en daarmee ook hun klanten te vinden. Dit is een van de vele volledig gedigitaliseerde klantreizen die we in 2023 hebben ontwikkeld. De behoeften van de consument stellen we eveneens centraal: we hebben de ‘niet thuis’-opties uitgebreid met meer pakketautomaten. En we zijn altijd dichtbij. Ook digitaal. Eind 2023 waren er al bijna 9 miljoen PostNL-accounts.

We hebben er tegelijkertijd voor gezorgd dat duurzaamheid volledig in onze strategie is verankerd. We hebben ons het hele jaar hard gemaakt tegen klimaatverandering door ons toe te leggen op initiatieven voor de reductie van broeikasgassen. Die zijn in 2023 met 10 procent gedaald, waardoor we verder zijn gevorderd richting onze wetenschappelijk onderbouwde langetermijndoelstellingen. Ook in 2023 waren we weer wereldwijd een van de duurzaamste ondernemingen in de transportsector volgens de Dow Jones Sustainability Index (DJSI). We scoorden het hoogst op milieu & klimaat in onze sector.

“ We bestaan al 225 jaar. Transformeren, ons aanpassen aan de wensen en voorkeuren van de klant, gedurfde stappen zetten om te innoveren en met veerkracht lastige omstandigheden het hoofd bieden. Dat kunnen we. ”

Hoe kijk je aan tegen de financiële resultaten van PostNL over 2023?

  Ons team heeft zich continu ingezet om goed door deze woelige baren te laveren, maar we kunnen er niet omheen: de financiële prestaties waren niet goed genoeg. We hebben diverse maatregelen getroffen om de kosten te verlagen en de kaspositie te verbeteren en hebben ook onze prijzen kunnen verhogen. Maar dat was niet genoeg om de ernstige kostendruk te compenseren van een krappe arbeidsmarkt met stijgende lonen en de impact van de ongunstige ontwikkeling van onze klanten/product-mix.

Hoewel de genormaliseerde EBIT onder onze verwachtingen lag, wisten we toch een forse toename van de vrije kasstroom te realiseren. De nadruk op kapitaalinvesteringen en werkkapitaalbeheer droeg bij aan een sterke ontwikkeling van de kasstroom, die ruim boven onze indicatie lag. De verwachte leverage ratio van circa 1,7 eind 2023 duidt op een solide financiële positie. Dit is een goed uitgangspunt voor een dividenduitkering van €0,09 die we aan de AVA willen voorstellen en is in lijn met onze langetermijnstrategie en ons dividendbeleid.

Kijken we naar de toekomst welke trends zijn dan van invloed op e-commerce?

Om te beginnen zetten de omstandigheden van 2023 door in 2024. Wat betreft de markt voor e-commerce zijn we er klaar voor om op toekomstige groei in te spelen. We signaleren twee bepalende factoren in de markt: online penetratie en de economische groei op de langere termijn. Ook zijn we van mening dat een aantal maatschappelijke ontwikkelingen positief uitwerkt op e-commerce.

De consument staat daarbij voorop natuurlijk. En al helemaal in de toekomst van e-commerce. We zien het aantal ‘niet thuis’-opties voor de bezorging toenemen. In veel markten, maar vooral bij e-commerce, versnelt de digitalisatie. En daarmee de verdere groei van netwerken en platforms. En, zoals ik al eerder aangaf, de hele logistieke sector e-commerce heeft de plicht om zo duurzaam mogelijk te opereren.

Wat zijn de aandachtspunten in 2024?

 We streven naar een structureel rendement dat de kosten van kapitaal overstijgt.

Bij Pakketten is inspelen op de groei van e-commerce onze strategie. Ons streven is daarbij om in ons pakkettenbedrijf in de loop van de tijd de winstgevendheid te verbeteren richting de gemiddelde marge gedurende de periode 2019-2023. We ondernemen specifieke acties ten bate van de balans tussen volume, waarde en capaciteit voor ons bedrijf, onze medewerkers en onze klanten.

Zo kunnen we door ons product- en prijsbeleid verder te vereenvoudigen de feitelijke kosten doorberekenen aan de klant en de aantrekkelijkheid van bepaalde pakketten versterken doordat de echte waarde terug te vinden is in de door ons geformuleerde prijs. We passen ons operationele netwerk nog verder aan. Dat moet ervoor zorgen dat we kosteneffectief naar boven en beneden kunnen meebewegen. Tot die verbetering van het netwerk behoort het openen van een sorteerlocatie in Alphen aan de Rijn en een mini-hub in Utrecht. Beide locaties zijn van essentieel belang voor het opvangen van pieken en het realiseren van de juiste kwaliteit op bepaalde momenten. Verder zijn we bezig met de herinrichting van de bezorgopties (dezelfde dag, zondag) voor een betere afstemming van de klantvraag en de financiële haalbaarheid. We buigen ons daarnaast over andere mogelijkheden, zoals de integratie van onze transportdiensten, om op die manier onze ophaal- en sorteerprocessen verder te verbeteren.

De inflatie blijft hoog en de consumentenbestedingen zijn laag. We weten dat het even duurt voordat het volume op onze binnenlandse markten is hersteld. We ontwikkelen verdere internationale activiteiten om volumes aan te trekken door e-commerce klanten uit Azië en Europa te behouden en te verwerven. Meer specifiek formuleren we voor CBS Europa extra proposities, zoals de uitbreiding van fulfilment-opties voor onze internationale klanten.

Extra mogelijkheden onderzoeken is van groot belang gezien onze positie als integrator in de waardeketen voor e-commerce. En dus staat dit op onze routekaart voor 2024. Een goed voorbeeld is dat we onze pakkettenautomaten openstellen voor derden. We hebben gezien dat digitalisatie tot een belangrijke toename van de EBIT-bijdrage heeft geleid. Dat wordt in de toekomst alleen nog maar meer.

Bij Mail in Nederland ligt de nadruk op het realiseren van onze kostenbesparingsplannen en de tariefsverhogingen. Naast natuurlijk de nieuwe programma’s waarmee we zoveel mogelijk vacatures voor postbezorgers hopen te vervullen.

Het postbedrijf wordt geconfronteerd met een lastige situatie. Elk jaar daalt het postvolume met 7 à 9 procent. Bovendien is de vraag naar post die er binnen 1 dag moet zijn nog sterker gedaald. In combinatie met de sterk gestegen arbeidskosten betekent dit dat de Universele Postdienst (UPD) vanaf 2024 verlieslatend is. En dat geldt uiteindelijk voor het hele postbedrijf. Ondanks die uitdagingen blijft het ons streven om de post bereikbaar en betrouwbaar te houden, bij een realistische kwaliteit. Uiteindelijk heeft post nog altijd een relevante rol in onze samenleving.

Deze situatie vraagt om een fundamentele verandering in ons servicekader. Een verandering die het PostNL mogelijk maakt om zich blijvend op een duurzame en verantwoorde manier aan te passen aan de dalende postvolumes en de veranderende vraag van klanten. Voor die noodzakelijke transformatie is een verandering in de huidige wet- en regelgeving nodig. We vragen het ministerie en de politiek om dit op te pakken en de dialoog over een verandering van het postbedrijf aan te gaan. Samen kunnen we ervoor zorgen dat we de postdienstverlening in Nederland ook in de toekomst duurzaam kunnen behouden. Door die veranderingen kan het postbedrijf een rendement realiseren dat hoger ligt dan de kapitaalkosten voor Mail NL. Daarmee zorgen we ervoor dat de post voor iedereen in Nederland betrouwbaar en bereikbaar blijft.

Wil je afsluitend nog iets toevoegen?

Een kaart voor je verjaardag uit de handen van die bekende postbezorger. Onze pakkettenbezorger met dat welkom thuis-geschenk. De PostNL-app altijd bij de hand, zodat je kunt kiezen waar en wanneer je dat pakketje wilt laten bezorgen. Speciale momenten die PostNL (een bedrijf dat al 225 jaar midden in de samenleving staat) elke dag weer bezorgt. Dat we al zo lang meegaan, betekent dat we kunnen transformeren, ons kunnen aanpassen aan de wensen en voorkeuren van onze klanten, dat we gedurfde stappen kunnen zetten om te innoveren en dat we met veerkracht lastige omstandigheden het hoofd kunnen bieden.

Namens de Raad van Bestuur en het hele Executive Committee wil ik onze medewerkers, klanten, aandeelhouders en alle andere belanghebbenden bedanken die deel uitmaken van ons bedrijf en van onze reis naar de volgende fase van de postdienstverlening en e-commerce.

Vriendelijke groet,

Herna Verhagen